Centraal in het programma staat de beïnvloedbaarheid van leercapaciteiten (intelligentie) van het kind/jongere. Feuerstein is van mening dat ieder kind op hoger niveau kan worden gebracht, mits de begeleiding goed is. De focus van het basisprogramma is op de inhoud van basis sociale culturele concepten. Er zijn vier groepen die baat hebben bij het programma:
⦁ Degene die uitbreiding nodig heeft om de leeromgeving te kunnen begrijpen
⦁ Degene voor wie systematisch ‘leren leren’ een voorwaarde is om leerproblemen in de toekomst te voorkomen
⦁ Degene die herstel van noodzakelijke functies nodig heeft, omdat ze zijn kwijt geraakt of onvoldoende ontwikkeld zijn.
⦁ Degene die extra uitdaging nodig heeft.

Het verrijkingsprogramma heeft een actieve benadering om tot ‘leren leren’, en tot verdere ontwikkeling te komen. Dit staat in hoog contrast met wat Piaget leert. Het verschil zit hem in het gegeven dat Piaget een groot vertrouwen schept in natuurlijke rijpingsprocessen, terwijl er veel situaties en/of ontwikkelingen zijn waarin deze natuurlijke processen niet als vanzelf tot ontplooiing komen.
De inhoud van het verrijkingsprogramma moet bijdragen aan wat het kind in het leven nodig heeft. Zonder tools als waarneming focus etc. zal het kind niets met de aangeboden stimuli kunnen doen. Veel leerlingen die leerproblemen hebben, hebben extra begeleiding nodig op gebied van nauwkeurig waarnemen, niet impulsief leren handelen, niet emotioneel blokkeren, waardoor belangrijke denkvaardigheden achterblijven in de ontwikkeling. Het toegankelijk maken van bouwstenen als waarneming en focus is slechts een onderdeel van de begeleiding. Ook de respons van het kind wordt betrokken, omdat de respons naast een antwoord, inzicht geeft in hoe het leerproces zich heeft afgespeeld. De woordenschat die de leerling in dit bewustwordingsproces tijdens mediatie krijgt aangereikt, maakt hem stap voor stap steeds meer eigenaar van zijn eigen leerproces. Ook wanneer dit hiaten toont. De transfer naar schoolse vaardigheden, en de wereld om ons heen, maakt leren voor het leven mogelijk. Vraag gerust een lesbrief aan om hier meer over te weten.

Feuerstein noemt vier redenen om dit programma aan te bieden:

⦁ Laag functionerende leerlingen tonen weinig bereidheid om van het onderwerp, data of gebeurtenissen af te wijken met het doel tot hogere denkvaardigheden te komen. Ze zijn namelijk sterk op de harde feiten gericht als het afronden van bladzijden, hoofdstukken etc. Leerkrachten die met de leerlingen principes van het ‘leren leren’ willen afleiden, boeken daarom weinig succes. Het is beter om een verrijkingsprogramma dan als einddoel van een mediatieproces te zien naast het programma. Wanneer inhoud en proces gescheiden worden, zal de weerstand bij de leerling afnemen. Eenmaal toegerust met de juiste vaardigheden zullen de kinderen veel meer bereidheid hebben om energie te steken in denkvaardigheden als waarnemen, vergelijken, niet blokkeren, niet impulsief zijn, organiseren, plannen, decoderen, categoriseren, beoordelen van sociale conflicten, het zoeken naar criteria voor waarheid en leugen, en het logische bewijs erbinnen in.
⦁ Een tweede reden kan zijn dat leerkrachten er moeite mee hebben om een curriculum in te zetten dat hogere denkvaardigheden stimuleert, omdat dit ten koste gaat van de tijd die ze aan kennis willen delen. Zeker wanneer er weinig geloof is voor herstel van cognitieve functies en/ of weinig kennis over de voorwaarden om tot leren te komen of herstel, is de moeite tevergeefs om inhoud en proces te integreren.
⦁ Een derde reden om de instructie van inhoud en het proces van ‘leren leren’ niet te combineren is dat de inhoud zou kunnen competeren met het proces.
⦁ Een inhoudsgerichte aanpak zal faalervaringen van de leerlingen naar boven halen. Sommige leerlingen zullen zeggen. ‘Ik geef het op’, ik heb zo vaak gefaald. De variatie die binnen het programma aangeboden wordt, kan ertoe bijdragen dat de leerling aan leerprocessen deelneemt, die hij ervoor weigerde, omdat de noodzakelijke cognitieve functies niet goed aangelegd waren.

Binnen het verrijkingsprogramma wordt er veel aandacht gegeven aan directe instructie. Denk hierbij o.a. aan het aanleren van basisconcepten als kleur, vorm, maat, aantal, hoeveelheid, tijd, oorzaak en gevolg, gevoelens, lichaamsoriëntatie etc. Instructie wordt echter niet gegeven vòòrdat het probleemoplossend vermogen van leerlingen zelf aangesproken wordt. Hierbij worden vragen gesteld die het nauwkeurig waarnemen stimuleren, zoals:

⦁ Wat zie je?
⦁ Wat denk je wat je zou moeten doen?
⦁ Wat is je uitdaging?

Innerrock omarmt zowel directe als indirecte instructie om leerlingen vanuit een goede basis te kunnen helpen kennis daadwerkelijk vanuit eigenheid toe te passen in de wereld om hen heen. Van betekenis leren zijn, ziet Innerrock als belangrijke brug om hiaten in het denkproces en de emotionele ontwikkeling aan te pakken.

Daarom worden leerlingen tijdens de aangeboden verrijking uitgedaagd om zelf de strategie vast te stellen, waarbij ze richtlijnen krijgen om een andere strategie te volgen, wanneer deze inefficiënt is. Inhoud die in dit proces cruciaal is om tot een nauwkeurig antwoord te kùnnen komen, wordt volgens directe instructie aangeboden. Het aanleren van abstracte begrippen wordt in dit proces niet geschuwd. Ook krijgen bouwstenen die het leerproces belemmeren aandacht, zoals bijv: blokkeren en impulsief zijn. Deze bewustwording helpt de leerling om goede denkstrategieën te ontwikkelen, inefficiënte te overwinnen, en het geleerde in wijsheid, in relatie met de ander, toe te passen.

Om het verschil in achtergrond op gebied van mediëren en remediëren goed te begrijpen is het belangrijk om allereerst te weten dat Feuerstein zowel de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget als de ontwikkelingspsychologie van Vygotski omarmt.
Beiden zijn belangrijk voor de basis van het Nederlands onderwijsstelsel. Feuerstein was zelfs een studiegenoot van Piaget en Vygotski.

Feuerstein maakt gebruik van de cognitieve leertheorie van Piaget, maar legt net als Vygotski niet de nadruk op de fysieke wereld, maar op de sociale omgeving. Piaget had minder baat bij de sociale omgeving, en kon zich qua onderzoekomgeving beperken tot de middenklasse, en een omgeving waar op dat moment weinig operationele problemen waren. Feuerstein en Vygotski daarentegen voltrokken hun onderzoek in gebieden waar laagopgeleide mensen vanuit alle werelddelen te maken hadden met gemiste leerervaringen. Het betrekken van deze sociale culturele werkelijkheid zagen Feuerstein en Vygotski als noodzakelijk om leerlingen in staat te stellen zelf eigenaar te worden van het proces van ‘leren leren’. Wanneer je geen rekening houdt met verschillen in culturele processen kan je intelligentie niet als rekbaar of veranderbaar zien. Het gevaar is dan wel dat kinderen met een andere culturele achtergrond of gemiste leerervaringen moeilijk de ruimte krijgen om tot ontplooiing te komen, binnen een interculturele omgeving. Zij hebben een aantal belangrijke leerervaringen ‘eenvoudigweg’ gemist. Feuerstein kon zich hier niet mee vereenzelvigen. Na de Holocaust stond Feuerstein voor de taak kinderen met trauma en gemiste leerervaringen tot leren te stimuleren. Hier ligt het begin van het verrijkingsprogramma, dat door het Feuerstein Institute wereldwijd doorontwikkeld is. Speerpunt is: ‘ het alsnog mediëren van gemiste leerervaringen’.